ادبیات انقلاب

 بررسی ادبیات فارسی در عصر حاضر در ایران و نقش انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در(پدید امدن ) یا (ساختار)، (قالبها)، (محتوا) و (ویژگیها)ی ان، بحثی گسترده تر می طلبد. انچه در این نوشته تقدیم می شود، نگاهی است گذرا واجمالی به این مساله.

 

زمینه های قابل مطالعه

ادبیات نیز همچون بسیاری چیزها، در برابر موج توفنده ودگرگونساز انقلاب اسلامی، دچار تحولی عظیم و دگرگونی بنیادین گشت. علی رغم مدعیانی که چشم دیدن ادبیات شکوفای انقلاب را ندارند، یا می گویند چیز تازه ای پدید نیامده است، این دگرگونیها در سایه انقلاب اسلامی و به برکت موج افرینیهای ان بوده است.

 

تحولات یادشده در زمینه های ذیل قابل مطالعه، کاوش و تحلیل است:

 

الف: زبان ادبی

 

ب: محتوای انقلابی و مکتبی ج: جهتگیری ادبیات د: رشداستعدادهای تازه هنری و ادبی ه: قلم به دستان و هنرمندان و: اثار و مجموعه ها وتالیفات ماندگار و اثرگذار ز: و ... محورهای دیگر.

 

همچنان که انقلاب اسلامی، همگانی و مردم شمول بود و مجموعه امت در ان حضورداشتند، در پدید اوردن ادبیات انقلاب نیز، همین مردم نقش داشتند و هنرافرینان انقلاب، از همین مردم بودند که نبضشان هماهنگ با نبض مردم انقلابی می زد و گروه خونشان با گروه خون مردم انقلاب کرده و به پاخاسته همسان بود.

 

یک مقایسه اجمالی

اگر پیش از انقلاب، ادبیات در (انحصار) وابستگان به طاغوت و چپگرایان و غرب زدگان بود، امروز در (اختیار) همه طبقات و اقشاری است که باانقلاب و اسلام و باورهای متعالی امت ما پیوند و ارتباط دارند و هم جهت اند.

 

اگر ان روز، ادبیات در (استخدام ) شاه و دربار و در جهت ترویج افکار وجهتگیری های مشرکانه رژیم شاهنشاهی بود، امروز در (خدمت ) حق و عدل و ازادی ومحرومان است و مروج اندیشه های توحیدی. (البته قلمهای مسموم و نویسندگان وهنرمندان شوم اندیش و دین ستیز، هنوز هم در عرصه فرهنگ جامعه تلاش دارند، ان هم به برکت تسامح و تساهلی است که از قبل نظام ارزشی و ازادی پرور کشور نصیب انان می شود).

 

اگر ان روز، بیشتر ادیبان و قلمزنان و هنرمندان، چاپلوسان درباری بودند، یاخوشگذرانان بی درد، یا رفاه طلبان پول پرست، یا فاسدان مقام طلب، یا عقده ای های سرخورده که در مجموع، خواسته های ارباب زر و زور و مطامع حامیان شکم و شهوت وشهرت را تامین می کردند، امروز، اغلب قلمزنان و هنرمندان و تلاشگران به سودارزشهای انقلاب و از طبقات متوسط و پایین اند که ایمان و ارمان خویش را در این نهضت جسته و یافته اند. (باز هم تعبیر (اکثر) و (اغلب )، نشان برخی استثناهاست).

 

اگر ان روز ادبیات برای تبلیغ (اشخاص ) و (چهره ها) به کار گرفته می شد،امروز در مسیر تبلیغ (اهداف ) و (ارزشها)ست.

 

اگر ان روز ادبیات، شبچره بیکاران و تفنن بی دردان بود; امروز، تعهددرداشنایان و مسوولیت حق باوران و سلاح موضعداران مکتبی است و در خدمت فروغ اهل بیت و چهره های نورانی مکتب و محتوای ارزشمند دین است.

 

اگر ان روز، مضمون ادبیات، اه و ناله و عجز و لابه و یاس و سرخوردگی بود،امروز محتوای ادبیات، شور و حرکت و ایمان و امید و اراده است و خون شهادت طلبی در رگهای ان جاری است و حماسه افرینی و خون اشنایی و ستم ستیزی و دفاع مقدس و شهیدو مرگ بر امریکا و ازادی قدس و مبارزه انقلابیون بوسنی و حرکت انتفاضه و ...است.

 

راستی که انقلاب، ارزشها را منقلب کرد، در نتیجه، انسانها را هم! انقلاب،دیدگاهها را دگرگون ساخت، در نتیجه حرفها و پیام ها و شعرها و شعارها و خواسته هارا نیز.

 

زمینه های تحول

انقلاب، انسانهایی نو ساخت و این انسانهای نوین نیز تحولی درمعیارها و ملاکها پدید اوردند.

 

انقلاب، با دم مسیحایی حضرت امام(قدس سره) به مردم عظمت و اعتماد به نفس وروحیه استقلال و عزت بخشید. این ارزشها به نحوی در ادبیات هم بروز یافت و برافرینشهای ادبی اثر گذاشت.

 

پا به پای رشدی که در شاخه ها و عرصه های گونه گون ادبی پیش امد، ادبیات کودکان و نوجوانان نیز (در زمینه های: نقاشی، شعر، سرود، داستان، قطعه، تاتر، مقاله ...)شکوفا شد. گر چه هنوز رضایت بخش و قانع کننده نیست و تلاشی مضاعف و حرکتی جدی تررا می طلبد.

 

کودکان ما به جای داستانهای افسانه ای و موهوم، سراغ قصه های واقعی از جبهه وجنگ و زندگی شخصیتهای اسلامی و فرماندهان بزرگ و ایمه و اصحاب انان و سمبلهای مقاومت در میان ازادگان و جانبازان شهیدان اند. گر چه بازار داستانهای تخیلی ورمانهای مبتذل هنوز هم رونق دارد، ولی گرایش به مفاهیم ارزشی و فرهنگ دینی دراین عرصه، بسیار بالنده است و قابل مقایسه با گذشته نیست.

 

کودکان و نوجوانان ما، خودشان به خلق اثار زیبا می پردازند. انان که در عرصه ادبیات کودکان و نوجوانان تلاش دارند، از باورهای پاک می گویند و نقاشی می کنند وسوژه های دینی و انقلابی و هنرهای نمایشی الهام گرفته از مکتب، فراوان است واینها همه جای سپاس و تقدیر دارد.

 

نقش ایام الله

انقلاب اسلامی، برای امت ما (ایام الله )های متعددی فراهم اوردکه هر کدام منبع الهام و سرچشمه شورگستری و حرکت افرینی است. ادبیات ما، در ثبت ابعاد این (یوم الله ) نقش بسزایی داشته است و باید بیش از این داشته باشد تابا فرهنگ عمومی مردم عجین گردد.

 

این سخن نیز درست است که خود این (یوم الله )ها نقشی بسزا در پدید امدن انقلاب و به ثمر رسیدن فداکاریها و پیروزی و تداوم این نهضت داشته است. پس انقلاب، هم پدیداورنده ایام الله است، هم پدیده ای نشات گرفته از ایام الله و نوعی تاثیرمتقابل بر یکدیگر داشته اند.

 

(یوم الله )های متعدد ما که روزها و هفته های سالمان را نورانی و خجسته ساخته است، در ادبیات انقلاب نیز جای خاصی دارد. رسالت هنر و قلم و شعر ان است که دراحیا و بزرگداشت و گرامیداشت این روزهای خدایی و ماندگار، فعال و خلاق باشد.

 

در این مجال، فرصتی برای برشمردن ان خاطره ها و مناسبتها نیست. کافی است که تقویم خونرنگ انقلاب را در طول سال ورق بزنیم تا به این اوراق زرین برسیم و دربرابر تابش خیره کننده ان ها ایستاده، تعظیم و تجلیل کنیم.

 

رسالت قلم

انقلاب ادبی، ادبیاتی انقلابی به وجود اورد و انقلاب، روحی از مکتب ودین در ان دمید و ادبیات امروز انقلاب اسلامی ما، همرنگ و همخط و هم جهت و هماهنگ با روح نهضت است. و اگر در بعضی جاها و افراد چنین نیست، ناسپاسی سبت به نعمتهای موجود است.

 

کیست که مدیون این نهضت و وامدار خونهای شهدا و مکتب شورافرین (اهل بیت )نباشد؟

 

راستی ... سپاس این نعمت را (اهل قلم ) چگونه می توانند به جای اورند؟

 

اگر اجر رسالت محمدی ، (مودت ذی القربی ) بود، اجر انقلاب اسلامی نیز همدلی وهمراهی و همخونی با این نهضتی است که ریشه در خون شهیدان دارد.

 

ایندگان در باره نسل امروز و اثار عصر حاضر قضاوت خواهند کرد.

 

جواد محدثی