خاطرات مرحوم حاج علی شمقدری از دوران مبارزات و همراهی با آیت‌الله خامنه‌ای

دستگیری در مشهد و تحمل شکنجه‌های سخت و سنگین، انتقال به ساواک تهران، شرح داستان تغییر ایدئولوژی منافقین، تبعید آقا به ایرانشهر و مسافرت وی به آنجا، ورود امام خمینی به کشور، دیدار با امام در مدرسه علوی، آغاز جنگ و مشایعت ایشان با رهبری در خطوط مقدم جبهه، همراهی با آقا در دوران ریاست جمهوری، عملیات مرصاد، رحلت امام خمینی و آغاز دوران رهبری حضرت آقا همگی از مهم‌ترین حوادثی بودند که حاج علی آقای شمقدری در کنار آقا به روایتگری و خاطره‌گویی آن حوادث مهم پرداخته است.

سوگ‌نامه یک مجتهد مظلوم

در میانه‌ی روایت‌های مغشوش پیدا می‌شوند کتاب‌هایی خواندنی که می‌کوشند مشروطه را درست روایت کنند. «حکایت پای دار» یکی از این آثار است. کتابی کم‌حجم که داستان زندگی شیخ‌فضل‌الله را بازخوانی و آرای او درباره مشروطه را روایت می‌کند. این کتاب اثری دلنشین است که بدون اطناب و زیاده‌گویی، لُب کلام را درباره شیخ شهید مشروطه بیان می‌کند و در برابر موج تحریف و تنقیص او می‌ایستد. محمدصالح سلطانی

داستان زندگی مادر شهیدان خالقی‌پور

«درگاه این خانه بوسیدنی است» ریتم تندی دارد و نویسنده توانسته به خوبی، با ظرافت و زیرکی از عناصر ادبی جهت خلق این اثر نهایت استفاده را ببرد. کتاب به‌­صورت غیرخطی روایت می­­‌شود؛ به‌­عبارتی این اثر از خاطراتی مستند که همراه با برش‌های زمانی است تشکیل شده است. یکی از نکات مثبت این کتاب این است که ردپای خاصی از نویسنده در دل کتاب مشاهده نمی­‌شود. زاویه دید کتاب به‌­صورت اول شخص است و مادر شهیدان، جهان داستان کتاب را برای ما روایت می‌کند.

نوشتن داستانی که مخاطب، آخرش را می‌داند کار آسانی نیست. و اینجاست که کرمیار با نگاه درست به عاشورا و استفاده از عنصر «رمانس» به خوبی بهره‌گرفته است.

با شروع جنگ تحمیلی، فضای مدارس هم برای معلمان تغییر کرد و هم برای دانش‌آموزان. مثل روزهای منتهی به انقلاب شکوهمند که هم معلمان و هم دانش­‌آموزان نقش به­‌سزایی در رقم‌­خوردن این اتفاقات بزرگ داشتند. حالا وقت انجام یک تکلیف بزرگ دیگر بود

کتابی وجود دارد به نام «خالو نکیسا، بنات‌النعش و‌ یوزپلنگ» نوشته‌ی ایرج صغیری. داستان‌های این مجموعه همگی در جنوب ایران اتفاق می‌افتند و به همین خاطر کتاب قریب به دویست سیصد لغت به لهجه‌ بوشهری در خود دارد؛ لغاتی که در آخر کتاب به شکل یک واژه‌نامه کوچک کنار هم جمع شده‌اند. علاوه بر این لغات نامأنوس و محل رویدادها، خود وقایع نیز نسبت روشنی با زیستِ مردم این نواحی دارند اما آیا مجموع این عوامل توانسته‌اند کاری کنند که این کتاب را یک نمونه «ادبیات فولکلور» یا «بومی‌نویسی» بدانیم؟

در دنیای رئالیسم جادویی، چیزی پیش‌پاافتاده به پدیده‌ای خارق‌العاده تبدیل می‌شود و بالعکس، امری جادویی تبدیل به ساده‌ترین چیز می‌شود؛ زندگیِ روزانه در این‌گونه داستان‌ها و کتاب‌ها جادویی می‌شود…

فلسفه و روایت

کتاب جامع التمثیل نوشته محمّد علی حبله ­ رودی (زنده 1054) از جمله قدیم­ترین کتاب­های امثال و حاوی ناب­ترین تمثیل‌­های ایرانی است که طی چهار قرن از پرخواننده ­ ترین کتاب­های اخلاقی و داستانی بوده؛ چنان­که بیش از پنجاه بار چاپ شده است.

در ایران، خلاف دنیای غرب، ما از داستان شروع کرده و به رمان رسیده‌ایم؛ بنابراین، رمان سابقه چندانی در ادبیات ایران ندارد. با این حال، در طول عمر کوتاه آن، آثار شاخص و قابل توجهی منتشر شده است. پس از انقلاب رمان‌نویسی و داستان کوتاه نیز شتاب بیشتری به خود گرفت. با پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات با موضوعی روبه‌رو شد که نمی‌توانست در برابر آن سکوت کند. انقلاب مسائل عمیق و فراگیری را در خود داشت؛ بنابراین لازم بود که نویسندگان خاص خود را تربیت کند و از رهگذر این حوادث اجتماعی، رمان‌های خوبی منتشر شد؛ تا جایی که دهه ۱۳۷۰ تا اواسط دهه ۱۳۸۰ درخشان‌ترین دوره‌ رمان و داستان‌نویسی در ایران پس از انقلاب بوده است؛ دوره‌ای که تلاش‌های دهه ۱۳۶۰ در آن به بار نشست.

انگار که از غربی‌ها صدایی در نمی‌آید. اگر هم فیلسوفی یا متفکری دهان باز کند یا قلم بزند، باید از اسرائیل حمایت کند. حتی برخی از فیلسوفان اخلاق هم حماس را محکوم کردند! گویی که ویران‌کردن بیمارستان، در اخلاق جنگ می‌گنجد. حالا پس از 100 روز که از آخرین حملات رژیم صهیونیستی می‌گذرد و برخی از متفکران هم از آن حمایت کردند (!)، حمید دباشی دست به قلم شده و این موضوع را ریشه‌ای بررسی کرده است.

یکی از رویکردهای داستان‌نویسی نوین، ورود فرهنگ عامه شامل گویش، آداب و رسوم محلی، اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و باورها و اعتقادات در ادبیات داستانی است. دلیل این اتفاق را می‌توان ورود ادبیات داستانی به زندگی مردم عـادی و برخـاستن از بطن جـامعه و دغدغه‌های مردم عـامی دانست که به‌ناچار ادبیـات داستانی را با فرهنگ عامیانه عجین می‌کند.

سرنویس‌های شاهنامه عبارت‌های قرارگرفته در میان ابیات‌اند که بیانگر رخدادهای مهم در داستان هستند. سرنویس‌ها کارکردهای مختلفی دارند که مهم‌ترین آنها مشخص‌کردن بخش‌های داستان است.

پنج گنج، آیینة تمام‌نمای شخصیّت نظامی است که شاعر در آن غیر از جذبة عشق و زهد، متوجّه جلوه‌های گوناگون حیثیت و عظمت گوهر انسانی بوده است. او در سیمای قهرمانان قصّه‌هایش هویّت انسان آرمانی را به تصویر کشیده و از بازنمود واقع‌نمایانة ویژگی‌های هویّتی قهرمانان داستان‌هایش پرهیز کرده و بیشتر یک تیپ از افراد را در نظر گرفته است.