گفت‌وگو با مسعود رضایی، پژوهشگر تاریخ معاصر

نهضت ملی شدن صنعت نفت اگرچه به رهبری کسانی چون آیت‌الله کاشانی و دکتر مصدق آغاز شد، اما در ادامه به دلایل مختلف با شکست مواجه شد. یکی از مهم‌ترین آن دلایل، اعتماد دکتر مصدق به مقامات آمریکایی بود. رهبر انقلاب در این‌باره می‌فرمایند: «دولت مصدّق که نفت را، منبع ثروت ملّی کشور را از چنگ انگلیسی‌ها و از دست انگلیسی‌ها با کمک افرادی که بودند -مرحوم آیت‌الله کاشانی و دیگران- توانست خارج کند، یک اشتباه تاریخی انجام داد وآن تکیه‌ی به آمریکا بود... ازاین خوش‌بینی و ساده‌اندیشی، آمریکایی‌ها استفاده کردند، [کودتای] بیست‌وهشتم مرداد را به راه انداختند.» با آقای مسعود رضایی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران درباره‌ی دلایل و شواهد اعتماد دکتر مصدق به آمریکا به گفت‌گو نشستیم.

در سال های اخیر برخی دشمنان جمهوری اسلامی با موج‌سازی رسانه‌ای، موجب به‌وجود آمدن برخی شبهات نسبت به جلسه‌ی تعیین رهبری مجلس خبرگان در سال ۶۸ شدند. از این رو، در گفت‌وگویی با آقای مسعود رضایی، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، به بررسی بیشتر جوانب این موضوع می‌پردازد. در این گفت‌وگو که پس از مشاهده فیلم کامل جلسه خبرگان انجام شده، مسئله‌ی قائم‌مقامی مرحوم آیت‌الله منتظری، جلسه‌ی ۱۴ خرداد ۶۸ خبرگان رهبری و نیز جلسه فوق‌العاده‌ی ۱۵ مرداد ۶۸ خبرگان رهبری مورد بررسی قرار گرفته است.

رضاشاه در پیمان سعدآباد بخش مهمی از آرارات در شمالغرب را به «آتاتورک» رئیس جمهور وقت ترکیه، دشت ناامید در جنوب شرق را به «محمدشاه» پادشاه افغانستان و اروندرود به عنوان مرز ایران و عراق در جنوب غرب را به «ملک غازی » پادشاه عراق داد.

۱۷ خرداد ۱۳۶۵ در میانه جنگ تحمیلی با سفر رسمی مسعود رجوی به عراق و دیدارش با صدام، رسماً مرکزیت سازمان مجاهدین از فرانسه به عراق منتقل شد.

استاد مطالعات سیاسی گفت: اسلام امام خمینی، اسلام مجدد است. او توانست اسلام را بار دیگر تجدید و احیا کند و با رویکرد حداکثری و با محوریت منطق توحید الهی به عنوان روش همه جانبه در عرصه اجتماعی جهانی حاضر شد.

آیت‌الله شریعتمداری از ارتباطش با سازمان سیا آمریکا، استفاده می‌کرد تا بتواند منافع حزب خودش را در برابر نظام جمهوری اسلامی تأمین کند.

قاسم تبریزی: قریب به ۱۵۰ گروه و حزب سیاسی بین سال‌های ۵۸ تا ۶۰ در ایران به اقدامات خود می‌پرداختند و از آزادی فعالیت برخوردار بودند. مردم به خوبی از فضای سیاسی آگاه بوده و از سر تفکر و اندیشه جمهوری اسلامی را انتخاب کردند.

یک کارشناس مطالعات انقلاب اسلامی می‌گوید: از دی‌ماه ۵۶ شاهد قلیان نهضت انقلابی بین مردم هستیم. عموم جامعه به سمتی رفتند که در راستای نگرش و خواست امام خمینی بود. به تعبیری از پیش از انقلاب، امام و امت یک مسیر واحد را طی می‌کردند.

استاد تاریخ انقلاب گفت: انقلاب اسلامی و ایده جمهوری اسلامی حاصل یک پروسه پیچیده است که با جان و دل پذیرفته شد، حرف گزافی است بگوییم همه مردم در رأی به جمهوری اسلامی جوگیر شدند.

پهلوی دوم چه کسی را نامه زد و گفت که انسان سختکوش و زحمتکشی است؟ کسی بود که خودش گفته بود، می‌تواند همه ثروتمندان ایران را یک‌جا بخرد و فقط یکی از انگشترهای الماس که دستش بود به پول الان بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان می‌ارزید!

منافقین در دهه 60 بیش از 12 هزار ایرانی را ترور کردند و برای این پروژه طولانی و جانکاه مردم‌کُشی نیز معمولاً از واحدهای عملیات موتوری استفاده می‌کردند. موتورسیکلت‌ها را از کجا می‌آوردند؟ از طریق ترور صاحبانشان!

بی‌توجهی تاریخی ایرانیان به فضای بیرونی خانه ریشه در ساختار درون‌گرایانه نهاد خانواده در ایران دارد؛ خانه است که باید جای امن و آراسته باشد و حریم باشد. در گذشته نیز خارجی‌ها از دیدن این تضاد درباره خانه‌های ایرانی تعجب می‌کردند.

تاریخ معاصر ایران شورش و آشوب زیاد دارد اما شورش «نایبیان کاشان» ماجرایی دیگر دارد؛ مشهورترین شورش ایران ۱۰ سال طول کشید و پر از ماجراهای تلخ است و کار، کار «نایب حسین کاشی» بود که برای خودش ادعای سلطنت هم داشت!

مهم‌ترین نظریه تجزیه ایران در دوران معاصر، کار یک مورخ یهودی انگلیسی است که او را یکی از بزرگ‌ترین مورخان تاریخ می‌دانند؛ کسی که پدر نقشه‌های تجزیه ایران است و نامش «برنارد لوئیس» است.

نویسنده کتاب «نقش سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد» می‌گوید: اگر به تاریخ پهلوی نگاه کنید، از کودتای ۲۸ مرداد به عنوان قیام ملی یاد می‌شود. وقتی این مطلب موشکافی و بررسی نشود، بعد از مدتی کلاً جریان تاریخی و جای مظلوم و ظالم عوض شده است.

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آتش «نفت» بود در این مملکت؛ «نفت» داستانی داشت در ایران و بعدها «امیرعباس هویدا» نخست‌وزیر دوره پهلوی در چند جمله داستانش را تعریف کرد.

پژوهشگر تاریخ معاصر گفت: رضاخان با چماق، هویت ایرانی را سرکوب می‌کرد، اما محمدرضا ابتدا بدون چماق و صرفا با تحقیر و خودباختگی و در نهایت به همان چماق پدر پناه برد و ساواک روی دستگاه سرکوب رضاخانی را سفید کرد.

سالگرد درگذشت دکتر عبدالحسین زرین‌کوب

۲۴ شهریور ماه مصادف با سالگرد درگذشت دکتر عبدالحسین زرین‌کوب ادیب، منتقد و تاریخ‌نگار معاصر و برجسنه‌ ایرانی است. شخصی که برگ‌های مکتوب تاریخ ادبیات، تصوف و عرفان به او مدیون خواهد ماند.